22
1 نیکنامی از ثروت هنگفت بهتر است و محبوبیت از طلا و نقره.
2 فقیر و ثروتمند یک وجه مشترک دارند: هردوی آنها را خداوند آفریده است.
3 شخص باهوش خطر را می‌بیند و از آن دوری می‌کند، امّا آدم نادان به سوی آن می‌رود و خود را گرفتار می‌سازد.
4 نتیجهٔ فروتنی و اطاعت از خداوند، ثروت و احترام و عمر طولانی است.
5 راه شریران پر از خارها و دامهاست. اگر جان خود را دوست داری از رفتن به آن راه خودداری کن.
6 کودک را در راهی که باید برود، تربیت نما و او تا آخر عمر از آن منحرف نخواهد شد.
7 فقیر، اسیر ثروتمند است و کسی‌که قرض می‌گیرد، غلام قرض‌دهنده.
8 هر که ظلم بکارد، همان را درو خواهد کرد و قدرتش درهم خواهد شکست.
9 شخص سخاوتمند برکت خواهد یافت، چون خوراک خود را با فقرا تقسیم می‌کند.
10 شخص مسخره‌کننده را بیرون انداز تا دشمنی و کشمکش و فحاشی خاتمه یابد.
11 کسی‌که قلب پاک و کلام دلنشین را دوست داشته باشد، حتّی پادشاه هم او را دوست خواهد داشت.
12 خداوند حافظ راستی است و سخنان دروغ را باطل می‌سازد.
13 آدم تنبل در خانه می‌ماند و می‌گوید: «اگر بیرون بروم، شیر مرا خواهد خورد.»
14 سخنان زن بدکار مانند یک دام، خطرناک است و هرکسی که مورد غضب خداوند باشد، در آن گرفتار می‌شود.
15 حماقت در وجود کودک نهفته است، امّا تنبیه آن را از او بیرون می‌کند.
16 کسی‌که به‌خاطر نفع خود به فقرا ظلم کند و به ثروتمندان هدیه بدهد، سرانجام گرفتار فقر خواهد شد.
گفتار حکیمانه
17 به سخنان مردان حکیم که به تو یاد می‌دهم، گوش بده و آنها را یاد بگیر،
18 زیرا یادآوری و بیان آنها تو را شادمان می‌سازد.
19 این سخنان را امروز به تو تعلیم می‌دهم تا اعتماد تو بر خداوند باشد.
20 من این سی مَثَل را که پر از حکمت و نصیحت است، برای تو نوشته‌ام
21 تا حقیقت را همان‌طور که هست به تو یاد بدهم و تو نیز آن را به کسانی‌که از تو می‌پرسند، تعلیم دهی.
1
22 به شخص فقیری که پشتیبانی ندارد، ظلم نکن و حق بیچارگان را در دادگاه پایمال نساز.
23 زیرا خداوند به داد آنها می‌رسد و کسانی را که به آنها ظلم کرده‌اند، به سزای کارهایشان می‌رساند.
2
24 با اشخاص تندخو که زود خشمگین می‌شوند معاشرت نکن،
25 مبادا تو نیز مانند آنها شوی و زندگی خود را تباه کنی.
3
26 ضامن کسی نشو و تعهّد نکن که او قرض خود را ادا خواهد کرد،
27 زیرا اگر مجبور به پرداخت قرض او شوی و نتوانی آن را بپردازی، رختخوابت را از زیرت بیرون می‌کشند.
4
28 حدود زمین خود را که اجدادت از قدیم تعیین کرده‌اند، به نفع خود تغییر نده.
5
29 آیا شخصی را که در کار خود مهارت دارد، می‌بینی؟ او نزد مردمِ عادی باقی نخواهد ماند، بلکه در حضور پادشاهان خدمت خواهد کرد.
6